Wywiad ukazał się w tygodniku "Nasz Rynek" 19 maja 2020 r.
- Gospodarka komunalna w czasie epidemii i wchodzenia w okres „nowej normalności” nabiera w życiu miasta jeszcze większego znaczenia i wymaga wspólnej odpowiedzialności. Wobec dynamicznych zmian gospodarczych i cywilizacyjnych staje się również dziedziną coraz bardziej specjalistyczną i innowacyjną - podkreśla Bartosz Ziółkowski, prezes ostrowskiego Centrum Rozwoju Komunalnego.
10 maja obchodzono Dzień Pracownika Gospodarki Komunalnej. W tym roku przypadł on w czasie trwania epidemii koronawirusa. Jak ta nadzwyczajna sytuacja wpłynęła na funkcjonowanie sektora komunalnego w naszym mieście?
Obecna nadzwyczajna sytuacja epidemii wpływa również na funkcjonowanie branży komunalnej. Kluczowe wyzwania dla sektora komunalnego w okresie stanu epidemii to zapewnienie podwójnego bezpieczeństwa – zarówno ciągłości podstawowych usług komunalnych dla mieszkańców jak i jednoczesne zachowanie możliwie maksymalnego bezpieczeństwa pracowników, szczególnie tzw. pierwszej linii frontu. W Ostrowie Wielkopolskim dzięki wielu zaangażowanym i kompetentnym pracownikom sektora komunalnego wszystkie podstawowe usługi komunalne, takie jak stała dostawa wody i ciepła, systematyczny odbiór odpadów czy funkcjonowanie publicznej komunikacji, nie są zagrożone i podlegają bieżącej kontroli branżowych specjalistów. Robimy wszystko, aby najważniejsze usługi komunalne dla mieszkańców normalnie funkcjonowały, z zachowaniem we wszystkich działaniach wymaganych środków ostrożności
Trwająca walka z koronawirusem angażuje pracowników gospodarki komunalnej nie mniej niż przedstawicieli innych kluczowych zawodów. Ich praca w tych trudnych czasach jest niesamowicie potrzebna. To właśnie pracownicy sektora komunalnego dbają, by w kranach ostrowian płynęła woda, w grzejnikach ciepło, by odpady były odbierane na czas, a autobusy systematycznie jeździły po ulicach miasta.
Pracownicy branży komunalnej, szczególnie tzw. pierwszej linii frontu, nie mogą korzystać z pracy zdalnej. Ich codzienna praca w ostatnich tygodniach jest znacznie trudniejsza i jeszcze bardziej odpowiedzialna. Ta praca branży komunalnej, także w naszym mieście, nie przez wszystkich jest w pełni dostrzegana i doceniana, choć, szczególnie w tych trudnych czasach, niesamowicie potrzebna. Zwłaszcza teraz, gdy ta codzienna praca, jest jeszcze trudniejsza. Warto mieć świadomość, że to dzięki pracownikom zaangażowanym w sektorze dostaw wody i ciepła, gospodarowania ściekami i odpadami oraz zieleni i rekreacji możemy korzystać ze zdrowej wody, dostarczonego ciepła w grzejnikach, jeżdżących autobusów, mieszkań komunalnych czy zielonych obiektów rekreacji.
Należy wyrazić najwyższe uznanie i podziękowanie pracownikom ostrowskiej gospodarki komunalnej, którzy swoją codzienną pracą, w różnych, lecz tak samo ważnych rolach, z zaangażowaniem wnoszą ten znaczący wkład w bieżące funkcjonowanie naszego miasta.
Czy ostrowski model gospodarki komunalnej w formie holdingu i spółek komunalnych skupionych we wspólnej Grupie Kapitałowej na wzór nowoczesnych korporacji biznesowych sprzyja sprawnej i efektywnej realizacji usług komunalnych w tym szczególnym czasie epidemii?
Rzeczywiście, w tej nadzwyczajnej dla nas wszystkich sytuacji, korzyścią i ułatwieniem okazuje się ostrowski model gospodarki komunalnej w formie holdingu. Dzięki temu, że poszczególne spółki komunalne skupione są we wspólnej Grupie Kapitałowej łatwiej osiągnąć tak potrzebną w obecnej rzeczywistości spójność i kompleksowość działań i nadać im zintegrowany charakter, z myślą zarówno o bieżących jak i długofalowych skutkach epidemii dla całej branży komunalnej. W Ostrowie Wielkopolskim spójny charakter tych działań nadaje Centrum Rozwoju Komunalnego spółka-matka ostrowskiej ”komunalki”. Jeszcze przed wprowadzeniem ogólnopolskich regulacji prawnych, zakupiono 5 tysięcy certyfikowanych, hipoalergicznych, dwuwarstwowych maseczek dla miejskich spółek komunalnych i ich pracowników. Mając na uwadze społeczną odpowiedzialność sektora komunalnego Grupa Kapitałowa Centrum Rozwoju Komunalnego przekazała również darowiznę w wysokości 100 tysięcy złotych na rzecz ostrowskiego Szpitala.
Grupa Kapitałowa Centrum Rozwoju Komunalnego stała się również znaczącym podmiotem w Ostrowskim Pakiecie Pomocowym zainicjowanym przez Prezydent Miasta Beatę Klimek. Wkład sektora komunalnego to m.in. obniżka do 90 % czynszu za komunalne lokalne użytkowe czy ulgi dla handlujących na targowiskach.
Skala pomocy dla ostrowskich przedsiębiorców ze strony Grupy Kapitałowej Centrum Rozwoju Komunalnego już w okresie kwiecień – czerwiec wyniesie łącznie kilkaset tysięcy złotych.
Centrum Rozwoju Komunalnego odegrało również znaczącą rolę w wypracowaniu kompromisu i poszerzeniu pakietu pomocowego dla handlujących na ostrowskich targowiskach. Ich funkcjonowanie to jedno z ważnych wyzwań nie tylko w bieżącej sytuacji, ale i w przyszłych latach. Jakie pomysły w tym obszarze są brane pod uwagę na przyszłość?
Rola spółki-matki w poszerzeniu pakietu pomocowego dla targowisk jest z jednej strony szybką reakcją na zmienną sytuację handlujących, a z drugiej wsparciem działań spółki-córki Targowiska Miejskie, która sama, ze względu na główny zakres swojej działalności, w okresie epidemii znalazła się w trudnej sytuacji. Poszerzona oferta wsparcia to wypracowany kompromis między postulatami i oczekiwaniami handlujących a odpowiedzialnością za funkcjonowanie całych obiektów miejskich targowisk, zarówno w tym trudnym czasie epidemii jak i z myślą o ich przyszłości w perspektywie kolejnych miesięcy i lat. Z tym zamysłem już od kilku miesięcy prowadzimy prace nad wypracowaniem nowoczesnego modelu funkcjonowania miejskich targowisk z uwzględnieniem zmieniających się okoliczności społecznych, gospodarczych oraz nawyków życiowych i handlowych. Jeszcze w tym roku przedstawiona zostanie nowa, całościowa koncepcja, która będzie konsultowana z przedstawicielami handlowców, branżowymi specjalistami, ekspertami i zainteresowaną społecznością miasta. Wierze, że cały ten proces pod nazwą „Targowisko przyszłości” i planowane w następnych latach inwestycje i zmiany funkcjonalne będą znaczącym wkładem sektora komunalnego w trwający proces rewitalizacji centrum miasta.
Ponadto w ramach konsolidacji i konsekwentnego zwiększania spójności działań miejskiego sektora komunalnego – co pozostaje jednym z głównych założeń wieloletniej Strategii Centrum Rozwoju Komunalnego na lata 2018-2024 – rozpoczęliśmy analizę ewentualnego procesu połączenia spółek Targowiska Miejskie i CRK Zieleń i Rekreacja. Takie rozwiązanie może prowadzić do kolejnych, po niedawnej inkorporacji Ostrowskiego Parku Przemysłowego, oszczędności finansowych oraz usprawnić działalność operacyjną i zarządczą, skupiając w jednym silniejszym, również ekonomicznie, podmiocie cały obszar zarządzania infrastrukturą, taką jak obiekty rekreacyjne czy handlowe, szczególnie że wiele z nich – właśnie jak nowoczesne targowisko – może łączyć w sobie obie te funkcje.
Wśród największych problemów, dotykającym zarówno samorządów jak i spółek komunalnych w całym kraju, jest gospodarka odpadami. Jeszcze w marcu, tuż przed epidemią, Centrum Rozwoju Komunalnego zaprezentowało koncepcyjne założenia elektrociepłowni na paliwa alternatywne i biogazowni. Dlaczego takie instalacje są potrzebne naszemu miastu?
Tego rodzaju inwestycje mogą być docelowo jednym z rozwiązań obecnej sytuacji w gospodarce odpadami. Stąd już kilka miesięcy temu w Grupie Kapitałowej Centrum Rozwoju Komunalnego zostały zainicjowane branżowe prace przygotowawcze i analityczne pod kątem możliwości budowy w Ostrowie Wielkopolskim elektrociepłowni na paliwa alternatywne oraz biogazowni. Wskazują one, że takie instalacje są szansą i mogą stanowić aktywną i skuteczną odpowiedź na problemy, z jakimi obecnie musi mierzyć się ostrowski samorząd w zakresie gospodarki odpadami, takie jak znaczący wzrost ilości wytwarzanych w całym regionie odpadów, rosnące koszty ich składowania i zagospodarowania, szczególnie frakcji preRDF. Obecnie zagospodarowanie frakcji preRDF, której nie można składować to dominujący koszt całego systemu gospodarki odpadami w mieście. W 2019 rok w ten sposób poza Ostrów do zewnętrznych firm i pośredników musiano wydać ponad 7,5 mln zł, a szacunki na rok 2020 przewidują niemal dwukrotnie większy koszt powyżej 13 mln zł. Powstanie elektrociepłowni na paliwa alternatywne umożliwi termiczne przekształcanie odpadów frakcji preRDF na miejscu i ograniczenie rosnących kosztów systemu gospodarki odpadami w zakresie najbardziej kosztotwórczego zagospodarowania frakcji preRDF.
Co istotne, elektrociepłownia w założeniach ma być zwymiarowana na lokalne ostrowskie potrzeby i stanowić małą kompaktową instalację. Obie inwestycje pozwolą również na własne wytwarzanie z odpadów ciepła i energii elektrycznej w kogeneracji i zasilanie nimi ostrowskich sieci ciepłowniczych i energetycznych w ramach kompleksowego projektu Ostrowskiego Rynku Energetycznego.
Przygotowanie koncepcyjnych założeń to rozpoczęcie poważnej dyskusji. Planowane są również konsultacje społeczne z mieszkańcami i ekspertami. Gospodarka odpadami w obecnych realiach wymaga wspólnej odpowiedzialności. Przy okazji bardzo dziękuję radnym miejskim, którzy wzięli udział w pierwszym spotkaniu informacyjnym zorganizowanym w Centrum Rozwoju Komunalnego. To ważne, że ta merytoryczna dyskusja o tak istotnych inwestycjach komunalnych rozpoczyna się z pozytywnym udziałem przedstawicieli wszystkich klubów w Radzie Miejskiej. Potencjalna budowa elektrociepłowni i biogazowni w Ostrowie Wielkopolskim to duże wyzwania, o typowo branżowym i specjalistycznym charakterze, stąd wymagają konsensusu politycznego i społecznego. Ostateczna decyzja o przystąpieniu do inwestycji wymaga ponadto zakwalifikowania na ogólnopolską listę, która według obecnego harmonogramu ma zostać ogłoszona rozporządzeniem Ministra Klimatu do końca grudnia tego roku.
Jak może wyglądać ostrowska gospodarka komunalna w „nowej normalności” po epidemii i jak obecna sytuacja wpływa na planowane w kolejnych miesiącach i latach działania?
Dynamiczne zmiany cywilizacyjne, a obecnie dodatkowo epidemia koronawirusa stawiają przed tą branżą miejskiego życia nowe i coraz bardziej specjalistyczne wyzwania. To oczywiste, że nadzwyczajna sytuacja spowodowana stanem epidemii w naturalny sposób wpływa również na funkcjonowanie ostrowskiego sektora komunalnego skupionego w Grupie Kapitałowej Centrum Rozwoju Komunalnego, zarówno w wymiarze bieżącego funkcjonowania, jak i potencjalnych skutków, szczególnie ekonomicznych, w przyszłości. Już pierwsze analizy wskazują, że skutkiem stanu epidemii będą konsekwencje ekonomiczne, również w zakresie wielu branż sektora komunalnego. Królową nauk – także w odniesieniu do funkcjonowania gospodarki komunalnej – pozostaje matematyka. Wsparcie udzielone przedsiębiorcom przez sektor komunalny w ramach Ostrowskiego Pakietu Pomocowego – choć w obecnej nadzwyczajnej sytuacji w pełni zasadne i potrzebne – z drugiej strony pozbawia spółki dotychczasowych wpływów i dochodów.
Pomimo tego, we wspólnej i długofalowej walce z kryzysem ekonomicznym, który będzie następstwem epidemii, niezwykle ważne pozostają lokalne inwestycje komunalne. Stąd zamierzamy z determinacją kontynuować ambitne przedsięwzięcia, jak m.in. Ostrowski Rynek Energetyczny, który jest jednym ze strategicznych projektów rozwoju całego Województwa Wielkopolskiego do 2030 roku. W ostatnich tygodniach projekt ORE zyskał kolejne dowody uznania ze strony zarówno branżowych ekspertów jak i ostrowian - znalazł się wśród finalistów ogólnopolskiego konkursu Top Inwestycje Komunalne 2020, a w głosowaniu mieszkańców został wybrany Wydarzeniem Gospodarczym Roku 2019 w plebiscycie „Ostrowianin Roku”. Nasza najmłodsza specjalistyczna spółka CRK Energia uzyskała już pierwszą koncesję Urzędu Regulacji Energetyki. Jeszcze w tym roku do ostrowskiego ekologicznego prądu będziemy mogli podłączyć pierwsze duże grupy mieszkańców indywidualnych w budynkach wielorodzinnych. Bardzo ważny pozostaje konsekwentny rozwój programu dekarbonizacji miasta i odejścia od węglowych źródeł zasilania na rzecz innych źródeł ciepła i energii, w tym przeprowadzenie procesu budowy systemu nowoczesnej kogeneracji gazowej, na co pozyskano ponad 7,5 mln złotych dofinansowania z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. W Grupie Kapitałowej Centrum Rozwoju Komunalnego kontynuujemy Ostrowski Przyjazny Program dla Systematycznych. Obecnie budowane przy ul. Klasztornej dwa nowe, 4-kondygnacyjne budynki wielorodzinne, z łącznie 32 mieszkaniami, mają zostać oddane do użytku jeszcze jesienią tego roku i przekazane najemcom przed Świętami Bożego Narodzenia.
Mam nadzieję, że po ustaniu epidemii wrócimy do realizacji naszych inicjatyw społecznych i z nowym rokiem szkolnym będą możliwe kolejne edycje komunalnych programów grantowych na sport i kulturę dzieci i młodzieży.
Wśród nowych kierunków rozwojowych, które są zarówno nieuniknioną koniecznością jak i szansą dla sektora komunalnego, wskazać należy właśnie miejską energetykę. Ponadto wyzwaniem w okresie między III dekadą a połową XXI-wieku będzie z pewnością właściwe gospodarowanie wodą oraz przeciwdziałanie jej marnowaniu.
To oczywiście wyzwania długofalowe, wymagające jednak odważnych decyzji i ambitnych działań już dziś i w najbliższych latach. Choć trzeba mieć również świadomość, że niczego nie da się zmienić od razu. Jednak właśnie gospodarka komunalna jako dziedzina coraz bardziej specjalistyczna wymaga podejścia i spojrzenia długofalowego, podejmowania wyzwań także z myślą o perspektywie kilkunastu i kilkudziesięciu lat. Obok zaangażowania w wiele bieżących spraw i reagowania na bieżące potrzeby mieszkańców, warto przewidywać, jaki będzie nasz świat, nasz kraj i nasze miasto w roku 2035 czy 2050. Wierzę, że w ten sposób, dzięki współpracy i współodpowiedzialności będzie nam dane wspólnie budować nasz Ostrów Wielkopolski jako Miasto Nowoczesnej Gospodarki.
