Trwa montaż witraży w oknach restaurowanej synagogi w Ostrowie Wielkopolskim. Witraże w oknach to nowość i niezwykłe odkrycie. - To bardzo ciekawe, dotąd sądzono bowiem, że w oknach synagogi było szkło białe, matowe. Dopiero po wymontowaniu okien, już w czasie prowadzonych prac, odkryto ślady szkła niebieskiego - mówi Elżbieta Wolniewicz – Kukuła, Miejski Konserwator Zabytków.

Okna w synagodze przez lata były zabezpieczone płytami utwardzonymi i kartonowymi. Niemal wszystkie – a jest ich w obiekcie ponad 70 - były pozbawione pierwotnego oszklenia witrażowego. Odnową oszklenia zajęła się pracownia Sławomira Oleszczuka z Wrocławia. Witraże będą zamontowane w oknach dużych, pięciometrowych, maswerkowych, ale także w tych mniejszych.

- Pierwotnie w projekcie modernizacji obiektu zakładano uzupełnienie okien szkłem matowym, białym, bo takie widać na zachowanych pocztówkach. Jak zawsze podczas konkretnych prac budowlano-konserwatorskich pojawiają się niespodzianki. Tak było i tu. Po wymontowaniu ram okazało się, że są w narożnikach resztki stopionego szkła barwionego niebieskiego. Specjalista od konserwacji witraży odnalazł także resztki po tzw. wiatrownicach. Prawdopodobnie po pożarze w synagodze okna uzupełniano szkłem białym, ze względu na koszty. Mywypełniamy okna tak, jak być może wyglądały one pierwotnie – mówi Elżbieta Wolniewicz-Kukuła, Miejski Konserwator Zabytków.

Witraże zaprojektował specjalista w dziedzinie konserwacji witraży Sławomir Oleszczuk. Nawiązał do analogii wypełniania okien pod koniec XIX wieku, do tego co pozostało, a także do podobnej synagogi budapesztańskiej.

- Te okna były kompletnie zniszczone. Najpierw została odcięta góra okna z tzw. maswerkami, którą udało się uratować. Trzeba będzie dorobić pewne elementy, pozostałe zostaną stare. Okna na pewno od 1903 roku nigdy nie były odnawiane, dlatego ich stan nie jest dobry. Część dolna ram jest mocno przegnita, nadawała się tylko do całkowitej wymiany – mówił nadzorujący renowację okien i montaż szkła witrażowego Sławomir Oleszczuk, specjalista konserwacji witraży z Wrocławia.

Od strony północnej i południowej synagogi dominuje pięć dużych, pionowych okien. Otwory okienne zwieńczone łukiem pełnym, zdobionym dość szeroką archiwoltą. Wnętrze okiennic zdobione drewnianymi maswerkami z długimi poprzecinanymi przez ślemię lancetami. Ramy okienne zostały pieczołowicie odtworzone i zrekonstruowane. Teraz w pracowni konserwatorskiej trwa odnowa stolarki drzwiowej.

- Proces przygotowania remontu synagogi i adaptacja jej na cele kulturalne trwał półtora roku. Sama realizacja tego przedsięwzięcia to kolejne półtora roku. W roku 2010 zamknie się przygotowanie tego budynku jeśli chodzi o elewację oraz tereny wokół synagogi. Kolejne prace będą wykonywane już wewnątrz zabytku – dodaje Stanisław Krakowski, Zastępca Prezydenta Miasta Ostrowa Wielkopolskiego.

Synagoga jest jedyną, największą i o najbogatszym wystroju XIX – wieczną synagogą wielkomiejską na ziemiach polskich, która przetrwała czasy dwóch wojen światowych i okres powojenny.

- Możemy powiedzieć, że mieszkańcy Ostrowa Wielkopolskiego jeszcze w tym roku będą mieli piękny obiekt, przed którym będzie można sobie zrobić klimatyczne zdjęcia. Obiekt zostanie bowiem podświetlony, pojawią się iluminacje świetlne na bardzo ważnych architektonicznie detalach. Przed budynkiem pojawi się zieleń, ławki, lamy i kuty metalowy płot –podkreśla Radosław Torzyński, Prezydent Miasta Ostrowa Wielkopolskiego.

W czasie II wojny światowej hitlerowcy wyburzyli prawie całą dzielnicę żydowską. Synagoga przetrwała dzięki specyficznemu mikroklimatowi wnętrza, gdzie Niemcy zlokalizowali magazyny alkoholu i żywności. Po wojnie pełniła funkcje magazynowe - mieścił się w niej skład mebli.

Synagoga w Ostrowie Wielkopolskim powstała w latach 1857 -1860, jej budowniczym był Moritz Lande. Po nieznacznych uzupełnieniach formy, dokonanych w 1903 roku, obiekt