Biblioteka Publiczna zaprasza na promocję książki prof. Jerzego Pietrzaka "Powstańczy Ostrów w Powstańczej Wielkopolsce 1918-1919". Promocja odbędzie się w sobotę, 9 listopada, o godz. 16.00 w Domu Katolickim przy Konkatedrze w Ostrowie Wielkopolskim - w historycznej, dużej sali, gdzie powstały powstańcze władze i wojsko w 1918 r.
Książka przedstawia dzieje powstania wielkopolskiego w Ostrowie Wielkopolskim i okolicy, m.in. w Odolanowie, Raszkowie, Skalmierzycach, na tle wydarzeń powstańczych w Wielkopolsce oraz sytuacji w Kaliszu, będącego już w granicach odrodzonego państwa polskiego.
Autorem książki jest Jerzy Pietrzak – emerytowany profesor zwyczajny historii nowożytnej na Uniwersytecie Wrocławskim, który zajmuje się m.in. dziejami Wielkopolski (także historią parlamentaryzmu polskiego i Kościoła katolickiego), znany z licznych publikacji, regionalista wielkopolski, ostrowiak z pochodzenia i zamieszkania. Przedmowę do książki napisał bp prof. Julian Wojtkowski – syn powstańca wielkopolskiego i uczestnika odsieczy Lwowa, wybitnego historyka, absolwenta ostrowskiego gimnazjum, prof. Andrzeja Wojtkowskiego. Historycy różnie datują okres powstania wielkopolskiego. Często zawężają go do czasu określonego datami wybuchu powstania 27 grudnia 1918 r. oraz rozejmu w Trewirze 16 lutego 1919 r., nakazującego zawieszenie broni na froncie powstańczoniemieckim. Książka ma znacznie szerszy zasięg chronologiczny, bo przedstawia wydarzenia w Ostrowie od 10 listopada 1918 r. tj. daty pamiętnego wiecu polskiego w mieście, do 28 czerwca 1919 r., tj. daty podpisania traktatu wersalskiego, mocą którego Wielkopolska (zatem i Ostrów) wróciła w skład państwa polskiego.
Prof. Jerzy Pietrzak przedstawia w książce nie tylko działania powstańczo-wojskowe, ale również kwestie, przeważnie pomijane przez historyków i mało znane, np. proces przejmowania władzy cywilnej, stosunek Niemców do powstania, repolonizację życia publicznego, samorządu, sądownictwa, szkolnictwa, życia politycznego i społecznego, ofiarność społeczeństwa i pomoc dla Lwowa oblężonego przez Ukraińców, wybory do polskiego Sejmu Ustawodawczego. Podejmuje tematy kontrowersyjne, np. kto zainicjował polski przewrót w Ostrowie 10 listopada 1918 r.; dlaczego przykładem Ostrowa, który pierwszy w Wielkopolsce ogłosił, że należy do państwa polskiego i zaczął tworzenie wojska polskiego, nie poszły inne miasta; dlaczego przywódcy polscy w Poznaniu okazywali rezerwę wobec działań powstańczych w Ostrowie; jaką rolę w powstaniu w Ostrowie odegrała Polska Organizacja Wojskowa i Okręg Wojskowy WP w Kaliszu; kto wyzwolił Ostrów w wieczór sylwestrowy 1918 r.; jak powstał mit tzw. republiki ostrowskiej?
Książka „Powstańczy Ostrów w powstańczej Wielkopolsce” napisana została na podstawie licznych źródeł historycznych, głównie wspomnień uczestników powstania, ówczesnych gazet polskich i niemieckiej, wydawanych w Ostrowie, Poznaniu, Berlinie, Wrocławiu, Kaliszu i Warszawie, akt znajdujących się przede wszystkim w Centralnym Archiwum Wojskowym w Warszawie oraz archiwach w Poznaniu, Kaliszu i Ostrowie. Znaczna część źródeł została po raz pierwszy wykorzystana.
Książka liczy przeszło 300 stron tekstu. Wzmiankuje o przeszło 800 osobach, często z dodaniem informacji biograficznych. Zawiera przeszło 300 ilustracji, umieszczonych na osobnych wkładkach. W większości są to unikalne historyczne fotografie, przeważnie pochodzące ze zbiorów rodzinnych, często po raz pierwszy publikowane. Korzystanie z książki ułatwiają: indeks osobowy oraz stosowne wykazy (bibliografii, stopni wojskowych w armii pruskiej i wielkopolskiej, skrótów, itd.). Zawiera także streszczenie treści w języku niemieckim. Jest pierwszą monografią tego typu w historiografii powstania wielkopolskiego.
Bp Julian Wojtkowski w przedmowie podkreślił nie tylko wartość naukową publikacji, ale także talent pisarski jej autora oraz stwierdził, że książkę „czyta się jednym tchem”.
