Dawny Teatr Miejski z 1913 roku, ul. Wolności 2
Budynek w stylu neorenesansowym z salą widowiskową (jak ówcześnie reklamowano) na 640 miejsc. Fasada dwukondygnacyjna, wypiętrzona część środkowa zwieńczona tympanonem i ozdobiona podwojonymi lizenami i fryzem ząbkowym. W narożach dekoracyjne wazony. Do 1918 roku obiekt (wraz ze Strzelnicą) stanowił centrum życia kulturalnego społeczności niemieckiej. W latach II Rzeczpospolitej pełnił funkcję Teatru Miejskiego. Miejsce występów wielu wybitnych artystów z kraju i zagranicy.
Budynek oddano do użytku jesienią 1913 roku pod nazwą Stadthalle (Sala Miejska), obiekt wybudowano prawdopodobnie w ramach tzw. „Hebungspolitik”, czyli pruskiej polityki „podnoszenia” miast wschodu. Obiekt ten razem ze Strzelnicą stanowił do końca zaborów centrum życia kulturalnego społeczności niemieckiej. Polska aktywność kulturalna (w tym teatralna) koncentrowała się w sali Hofmańskiej (nieistniejący dzisiaj dom przy ul. Wrocławskiej) i w Domu Katolickim.
W latach międzywojennych i kilka lat po II wojnie światowej używano nazwy Teatr Miejski, w którym odbywały się liczne spektakle. 5 września 1920 roku na tutejszej scenie wystąpili artyści warszawscy, którzy służyli wtedy w batalionie zapasowym 21 p.p. Wśród nich był Jarosław Iwaszkiewicz, jednak nie recytował swoich wierszy, bo mu nie pozwolono (!), tylko grał na fortepianie Preludium Karola Szymanowskiego; ponadto wystąpili inni znani artyści: Bronisław Romaniszyn – śpiewak operowy, Józef Munclinger – przyszły reżyser i solista Teatru Narodowego w Pradze, Adam Kuryłło – pianista, kompozytor, później w USA, gdzie współpracował z Ignacym Paderewskim i Adamem Didurem oraz Radio-Corporation of America w Nowym Jorku.
Na deskach ostrowskiego Teatru Miejskiego można było zobaczyć najwybitniejszych przedstawicieli sceny zawodowej, m.in. w 1926 roku występowała w tutaj słynna „Reduta” Juliusza Osterwy, a w czerwcu 1936 roku grali Stefan Jaracz i Stanisława Perzanowska. W latach 1935 – 1939 działała stała scena zawodowa; w sezonie 1935-1936 dyrektorem był aktor i reżyser Stanisław Zięciakiewicz; najlepiej pracował teatr w latach dyrektury Marii Szczęsnej (1936 – 1937). W zasobach Narodowego Archiwum Cyfrowego znajdują się fotografie zespołu aktorskiego i fotosy ze spektakli Teatru Miejskiego z okresu sceny zawodowej.
W latach 1948-49 dokonano przebudowy wnętrza, dopiero wtedy zamieniono krzesła na fotele i podwyższono widownię. W 1965 roku miał miejsce pożar sceny i garderoby, po którym dokonano generalnego remontu obiektu. Kolejna modernizacja dostosowująca obiekt do nowoczesnych standardów została zrealizowana w latach 2008 - 2010.
LITERATURA:
- Witold Banach, Ostrowska Nostalgia, Ostrów Wielkopolski 2011
- Jarosław Iwaszkiewicz, Listy z Ostrowa, Ostrów Wielkopolski 1991.
- Maciej Kowalczyk, Zburzona codzienność 1914 – 1918, Ostrów Wielkopolski 2015.
- Tadeusz Kaczmarek, Marian Grześczyk, Z dziejów amatorskiego ruchu teatralnego w Ostrowie Wielkopolskim 1945 – 1987 [w:], Ostrowski Sejmik Kulturalny. Wybrane zagadnienia tematyczne, Ostrów Wielkopolski 1988.
- Wielkopolska Szkoła Edukacji narodowej, Wrocław 1970
